Η κατάσταση που αντιμετώπισαν οι περίπου 1.500.000 πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή της Μικράς Ασίας από τους Νεότουρκους το 1922 ήταν εξαιρετικά δύσκολη και ρατσιστική. Ειδικότερα, οι γηγενείς Έλληνες εξέφραζαν τη δυσφορία τους για την έλευση των προσφύγων με εντός τους χαρακτηρισμούς όπως «τουρκόσποροι» και «παληοαούτηδες». Αυτές οι αντιλήψεις καταγράφηκαν και σε επίσημα κυβερνητικά κείμενα, όπως αναφέρει ο διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ, Βλάσης Αγτζίδης, στο βιβλίο του «Μεταξύ Σεβρών και Λωζάννης – Πλευρές της Μικρασιατικής τραγωδίας».
Η πρώτη περίοδος άφιξης των Μικρασιατών προσφύγων χαρακτηρίζεται από τις άθλιες συνθήκες ζωής, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 225.000 άνθρωποι, σύμφωνα με έκθεση της φιλανθρωπικής οργάνωσης Near East Relief (NER) από τον Ιανουάριο του 1924. Το 1928, η απογραφή έδειξε ότι οι πρόσφυγες στην Ελλάδα ανέρχονταν σε 1.221.849, ενώ ο γηγενής πληθυσμός ήταν περίπου 5.000.000.
Από το 1916, η ελλαδική κοινωνία είχε αρχίσει να σχηματίζει αρνητικές στάσεις απέναντι στους πρόσφυγες, οι οποίες εντάθηκαν μετά την ήττα του ελληνικού στρατού το 1922. Ο Χένρι Μοργκεντάου, αμερικανός διπλωμάτης, περιγράφει το χάος που επικρατούσε στην Αθήνα, όπου οι δρόμοι γέμισαν με νέες παρουσίες, πολλές από αυτές με ελπίδες και προσδοκίες που γρήγορα ανατράπηκαν.
Η εχθρότητα που εκδηλώθηκε από τους ντόπιους κατά των προσφύγων μετεξελίχθηκε σε ανοιχτή εχθρότητα, και οι προσφυγικές οικογένειες βρέθηκαν σε μια κατάσταση εξαθλίωσης. Χιλιάδες πρόσφυγες κατοικούσαν σε άθλιες σκηνές ή σε αυτοσχέδιες καλύβες, με λίγες έως καθόλου υποδομές υποστήριξης, και πολλοί έπρεπε να περιμένουν ώρες για λίγο ψωμί.
Η αντιμετώπιση αυτή δεν περιορίστηκε μόνο σε ιδιωτικές στάσεις αλλά συμπεριλάμβανε και πολιτικές εκφράσεις εναντίον των προσφύγων. Αντιπροσφυγικές δηλώσεις έγιναν και από προσωπικότητες της πολιτικής, όπως ο βουλευτής Κοζάνης, ο οποίος δήλωσε πως αν οι πρόσφυγες δεν συμμορφωθούν, θα αποσταλούν στη Βραζιλία.
Ακόμα και οι χώροι καραντίνας, όπως η Μακρόνησος, μετατράπηκαν σε επιθανάτιους καταυλισμούς για πολλούς πρόσφυγες, με την ιατρική βοήθεια να είναι ανεπαρκής. Αναφέρθηκαν περιπτώσεις ασιτίας και αρρώστιας, με χιλιάδες πρόσφυγες να χάνονται στη διαδικασία της «υγειονομικής φροντίδας».
Στην εποχή αυτή, η αντιπροσφυγική στάση δεν ήταν περιορισμένη μόνο στους πολιτικούς αλλά επεκτάθηκε και στη διανόηση. Εκδότες και αναλυτές εξύψωναν αρνητικά στερεότυπα, ενώ ορισμένοι ζητούσαν ακόμη και τη σήμανση των προσφύγων με κίτρινα περιβραχιόνια για να τους διακρίνουν.
Η επίδραση της Μικρασιατικής Καταστροφής στην ελληνική κοινωνία υπήρξε σε βάθος χρόνου, κορυφούμενη με γεγονότα όπως οι πυρπολήσεις προσφυγικών οικισμών και οι εκδιώξεις. Η πολιτική κατάσταση και η κοινωνική διαίρεση οδήγησαν σε βίαιες αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένων και στις περιοχές όπου θεωρητικά θα έπρεπε να υπάρχει αλληλεγγύη.
Πηγή: newsbeast.gr
